Dobra kultury a rozwój turystyki. Analizy w skali miasta Przemyśla

SKALA MIASTA.
ANALIZY
Kierunki rozwoju Przemyśla blokadą czy szansą rozwoju turystyki?

1. UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE
1.1. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA PRZEMYŚLA
Przyjęte Uchwałą nr 82/2000 Rady Miasta Przemyśla z dnia 28.06.2000 r., opracowanie: URBIT, generalny projektant: mgr inż. arch. M. Świetlik, Przemyśl-Warszawa.

Studium określa politykę przestrzenną miasta i ukierunkowuje jego rozwój. Dokument ten ustala wytyczne w zakresie: generalnej polityki przestrzennej, środowiska, dziedzictwa historycznego i krajobrazu kulturowego, turystyki, komunikacji oraz inżynierii miejskiej. Wytyczne te są jednak bardzo ogólne, a działania wybiórcze.
W Studium brak rysunku i ustaleń podstawowych, tzn. kierunków zmian w strukturze przestrzennej miasta oraz w przeznaczeniu terenów. Wyznaczono jedynie obszary działań – bardzo ogólne wyodrębnienie stref miasta.
Również ‘koncepcja rozwoju turystyki’, chociaż bogata w pomysły, nie została powiązana przestrzennie ze strukturą miasta.

Posługiwanie się omawianym Studium przy podejmowaniu urzędowych decyzji było utrudnione ze względu na mały stopień szczegółowości dokumentu, dlatego władze miasta przystąpiły do przygotowywania aktualizacji studium w latach 2004/2005.
Również dla potrzeb projektu dyplomowego uchwalone w 2000r. Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju miasta Przemyśla stanowiło jedynie punkt wyjścia do dalszych rozważań, a przyjęte rozwiązania można uznać za odpowiedź autorską dotyczącą ‘aktualizacji’ koncepcji rozwoju turystyki.
Mówiąc więc o uwarunkowaniach rozwoju w kontekście tego projektu, w rzeczywistości mówimy o kierunkach rozwoju uchwalonych przez studium, które stały się polityką realizowaną przez miasto.

1.2. AKTUALIZACJA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA PRZEMYŚLA –2004/2005r.
przyjęta Uchwałą nr 26/2006 Rady Miasta Przemyśla z dnia 23 lutego 2006 r.
opracowanie: Biuro Rozwoju Miasta Przemyśla, główny projektant: mgr inż. arch. W. Misiewicz
Aktualizacja studium stanowi uzupełnienie i rozszerzenie dokumentu z roku 2000 głównie w zakresie kształtowania przestrzeni miejskiej, rozwoju turystyki oraz rozwiązań komunikacyjnych.
Podczas opracowywania koncepcji rozwoju turystyki w skali miasta nie korzystano z ‘Aktualizacji Studium’, gdyż dokument ten był wówczas w trakcie przygotowania.

Redakcja FRP/D.S.: W artykule Planowane inwestycje transportowe na lata 2007-2013 przedstawiono aktualne studium. Miasto Przemyśl zostało podzielone na Jednostki Przestrzenne, pełniące specyficzne funkcje w strukturze przestrzennej miasta, dla których przyjęto odrębne kierunki zagospodarowania przestrzennego

2. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE
2.1. ANALIZA KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
2.1.1. DOBRA KULTURY PRZEMYŚLA

Bezsporna historyczna wartość miejskiego zespołu Przemyśla (potwierdzona wpisem do Rejestru Zabytków w 1972 r.) nabiera szczególnej wagi gdy rozważa się ją na tle geograficznego położenia miasta oraz w kategoriach zmian i wzrostu jego znaczenia w wielu dziedzinach po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Przemyskie dziedzictwo historyczne odziedziczone po przeszłych pokoleniach zawsze stanowiło dobro ogólnonarodowe, obecnie zaś w świetle wykładni międzynarodowych norm ochrony dziedzictwa kultury powinno być traktowane jako ogólnoludzki dorobek kulturalny, który powinien być przekazywany następnym pokoleniom.

Celem polityki modernizacyjnej jest dostosowywanie układu i obiektów a także zagospodarowania terenów wewnątrz kwartałów zabudowy i przestrzeni publicznych do współczesnych potrzeb, w tym szczególnie poprawienie warunków mieszkaniowych w zabytkowym zespole miejskim Przemyśla (obszar łącznie z miastem XIX/XX w.) z respektowaniem aktualnych zasad ochrony ustalanych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Zabytki Przemyśla (na podstawie Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Przemyśla)
Przemyśl należy do najatrakcyjniejszych pod względem turystycznym ośrodków miejskich w Polsce, a spacer ulicami Starego Miasta to swoista lekcja historii sztuki. Spośród ponad 400 objętych prawną ochroną konserwatorską zabytków architektury przedstawiono wybrane obiekty, które najwyraźniej obrazują charakter miasta oraz bogactwo jego spuścizny kulturowej.

Zespół zabudowy przyrynkowej
Obecny układ urbanistyczny Starego Miasta w Przemyślu ukształtowany został w II połowie XIV wieku. Integralną, a zarazem najważniejszą częścią powstałego wówczas założenia przestrzennego był plac rynkowy na rzucie zbliżonym do kwadratu o bokach długości 80 m. Początkowo w większości drewniana zabudowa, w II połowie XV i w XVI wieku zastąpiona zostaje trzytraktowymi murowanymi kamienicami. W obecnej postaci przemyskie kamienice przyrynkowe ostatecznie ukształtowane zostały na przełomie XIX i XX wieku. Niegdyś centrum placu rynkowego wypełniał monumentalny budynek ratusza wzniesiony w połowie XVI wieku. Ratusz ten rozebrany został decyzją władz zaborczych w 1794 roku.

Dawny klasztor oo. Dominikanów (obecnie siedziba starostwa)
Zamykający niemal całą zachodnią pierzeję Placu Dominikańskiego budynek obecnego Starostwa Przemyskiego pierwotnie stanowił, wznoszony etapami od 1589 do 1635 roku, kompleks klasztoru oo. Dominikanów. W 1787 roku klasztor dominikański decyzją cesarza Józefa II uległ kasacie.

Dawny klasztor ss. Dominikanek (dawny Garnizonowy Klub Oficerski)
Przemyski klasztor sióstr Dominikanek w swej pierwotnej postaci wzniesiony został ok. połowy XVI wieku (pierwsza wzmianka pochodzi z 1595 roku). W 1787 roku po kasacie zgromadzenia przejęty został przez państwo austriackie i przekazany na cele wojskowe. Od niedawna w należącym nadal do wojska budynku swą siedzibę znalazło Muzeum Twierdzy Przemyśl.

Zamek Kazimierzowski
Początki rezydencji władczej na wzgórzu zamkowym w Przemyśli sięgają I ćwierćwiecza XI wieku. W 1340 roku po zajęciu miasta przez Kazimierza Wielkiego, na miejscu dawnego grodu wzniesiony zostaje murowany zamek. Po spaleniu zamku przez Wołochów w 1498 roku kompleksową odbudowę rezydencji podjął starosta przemyski Piotr Kmita. Prace, realizowane w lalach 1512 - 1553. przeobraziły gotycki zamek w nowoczesną, jak na owe czasy, fortecę. Kolejna przebudowa, prowadzona przez starostę Marcina Krasickiego, nadała zamkowi późnorenesansowy charakter.

Szkoła katedralna
Budynek dawnej szkoły katedralnej w swej pierwotnej postaci wzniesiony został w II połowie XVI wieku. W XVIII wieku budynek uległ gruntownej przebudowie i rozbudowie, uzyskując obecną bryłę.

Archikatedra. Wniebowzięcia N.P. Marii i św. Jana Chrzciciela
Początki świątyni sięgają XII lub XIII wieku. Ostatecznie budowę gotyckiej katedry zakończono około 1559 roku. W latach 1724 - 1733 katedra uległa kompleksowej przebudowie w duchu panującej wówczas stylistyki barokowej. Kolejny gruntowny remont katedry odbył się etapami w latach 1883–1913. W tym to czasie m.in. gruntowanie odnowiono prezbiterium przywracając mu częściowo formy gotyckie, wymieniono większość wyposażenia ruchomego (m.in. ołtarz główny, stalle, ambonę, ołtarze boczne) oraz sprawiono nowy wystrój malarski korpusu nawowego. W takiej to postaci z niewielkimi zmianami przemyska katedra przetrwała do naszych czasów. W roku 1992 Ojciec Święty Jan Paweł II ustanowił w Przemyślu metropolię, tym samym dotychczasowa katedra podniesiona została do rangi archikatedry metropolitalnej. W sąsiedztwie katedry znajduje się monumentalna dzwonnica wznoszona etapami w latach 1759 - 1764 (dwie dolne kondygnacje) i w 1907 roku, kiedy to wzniesiono trzecią kondygnację wieńcząc ją monumentalnym neobarokowym hełmem.

Dworek kanoniczny (tzw. dworek Orzechowskiego)
Dworek kanoniczny, zwany popularnie dworkiem Orzechowskiego lub Orzechówką, to pozostałość licznej niegdyś zabudowy otaczającej przemyską katedrę. Zachowany do dnia dzisiejszego dworek nosi cechy architektury późnego baroku i klasycyzmu.

Kościół p.w. św. Teresy (oo. Karmelitów Bosych)
Budowa świątyni prowadzona była w latach 1625 - 1630. Równolegle z kościołem wzniesiono obszerny zespół zabudowań klasztornych, przylegający do świątyni od wschodu. W II połowie XVIII wieku kościół zyskał niezwykłej urody wyposażenie ruchome wykonane przez snycerzy lwowskich, w tym unikalną ambonę w kształcie "łodzi piotrowej". W roku 1784, po kasacie zakonu Karmelitów, kościół przekazany został miejscowej społeczności greckokatolickiej z przeznaczeniem na sobór katedralny. Funkcję tę świątynia pełniła do 1946 roku, kiedy to ponownie przejęli ją oo. Karmelici.

Pałac biskupów grecko-katolickich (dawna siedziba Muzeum Narodowego Ziemi
Przemyskiej)
Pałac biskupów grecko-katolickich w swej obecnej postaci wzniesiony został w latach 1894 - 1900. Po II wojnie światowej przejęty na rzecz Skarbu Państwa budynek przekazany został na nową siedzibę Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, którego początki sięgają 1910 roku.

Sobór katedralny p.w. św. Jana Chrzciciela (dawny kościół p.w. Najświętszego Serca
Jezusowego – oo. Jezuitów)
Kościół ten wzniesiony został etapami, pomiędzy rokiem 1627 a końcem XVIII wieku, uzyskując obecny późnobarokowy wyraz architektoniczny. Przebudowa kościoła, w trakcie której uzyskał on znakomitej klasy ruchome wyposażenie, uczyniła z niego jeden z najpiękniejszych kościołów ziemi przemyskiej. Przez kilkadziesiąt lat służył jako świątynia garnizonowa. W roku 1991 kościół przekazany został Parafii Katedralnej Obrządku Grecko - katolickiego, stając się Archikatedrą Diecezji Przemysko-Warszawskiej Kościoła Grecko-katolickiego. W przylegającym do świątyni budynku dawnego kolegium jezuickiego mieści się Muzeum Archidiecezjalne, jedno z najstarszych tego typu muzeów w Polsce, ze zbiorami sztuki sakralnej z terenu archidiecezji przemyskiej.

Kościół p.w. św. Marii Magdaleny (oo. Franciszkanów)
W 1379 roku wzniesiony został pierwotny drewniany kościół franciszkański p.w. św. Marii Magdaleny. Jego miejsce w XV i XVII wieku zajęły dwie kolejne świątynie: gotycka oraz wczesnobarokowa. Obecny kościół (czwarty na tym samym miejscu) wzniesiony został w latach 1754 - 1778 w stylu późnobarokowym. Kościół ten należy do najpiękniejszych późnobarokowych założeń kościelnych w południowo-wschodniej Polsce.

Wieża zegarowa
Wieża wzniesiona została w latach 1775 - 1777. Dzwonnica, na której zawieszono zegar wieżowy (stąd obecna nazwa) z czasem zaczęła pełnić rolę wieży strażniczej, użytkowanej przez straż ogniową jako punkt obserwacyjny. W 1850 roku uległa częściowemu zniszczeniu w wyniku pożaru, który m.in. strawił efektowny późnobarokowy hełm. Obecnie we wnętrzu wieży funkcjonuje unikatowe Muzeum Dzwonów i Fajek.

Gmach grecko-katolickiego Seminarium Duchownego
Budynek seminarium duchownego przy ul. Basztowej w Przemyślu wzniesiony został w 1912 roku. Do końca II wojny światowej pełnił funkcje seminarium duchownego przemyskiej diecezji greckokatolickiej. Po przejęciu przez państwo w 1945 roku budynek przeznaczono na cele dydaktyczne. W 1992 roku obiekt został przekazany Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Przemysko - Warszawskiej Obrządku Greckokatolickiego.

Nowa synagoga (obecnie Przemyska Biblioteka Publiczna)
Budowa, którą rozpoczęto w 1910 roku przerwana została z chwilą wybuchu I wojny światowej. Prace wykończeniowe prowadzono od 1918 roku. W czasie II wojny światowej synagoga obrócona została decyzją władz okupacyjnych na stajnię dla koni. Dewastacje obiektu powstrzymano dopiero w latach 60 XX wieku, kiedy to zapadła decyzja o odbudowie zrujnowanego budynku z przeznaczeniem na miejską bibliotekę.

Kościół p.w. św. Antoniego Padewskiego (OO. Franciszkanów Reformatów)
Obecna świątynia była wznoszona etapami wraz z przylegającym doń od północy klasztorem od 1641 do 1664 roku. Z uwagi na położenie poza murami obronnymi miasta w pobliżu strategicznej Bramy Lwowskiej w II połowie XVII wieku kościół został ufortyfikowany i włączony do miejskiego systemu fortyfikacyjnego. W latach 1870 - 1880 świątynia uległa gruntownej przebudowie, nadającej jej zewnętrznym elewacjom cechy niderlandzkiego manieryzmu.

Dworzec kolejowy
Przemyski dworzec kolejowy wzniesiony został w latach 1859 - 1860 staraniem Galicyjskiej Kolei Karola Ludwika, w związku z budową linii kolejowej Przemyśl - Lwów, otwartej 4 listopada 1860 roku. Pierwotny budynek, którego trzon przetrwał do dnia dzisiejszego, w 1895 roku został gruntownie przebudowany i rozbudowany, uzyskując obecną neobarokową postać. Niezwykle bogatą formę architektoniczną, nawiązującą do architektury pałacowej, uzupełniła wyrafinowana dekoracja sztukatorska i malarska ogólnie dostępnych pomieszczeń dworcowych.

Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej (Sióstr Benedyktynek)
Zespół klasztorny sióstr Benedyktynek wzniesiony został w latach 1768 - 1777. Opactwo, położone przy przyczółku mostowym na Zasaniu, podobnie jak zespół klasztorny oo. Reformatów, włączone zostało do systemu fortyfikacyjnego miasta, uzyskując mury obronne ze strzelnicami (ich pozostałości przetrwały do dzisiaj).

Synagoga na Zasaniu
Synagoga zasańska wzniesiona została w latach 1890 - 1892. W okresie okupacji hitlerowskiej synagogę zamieniono na miejską elektrownię, w wyniku czego budynek uległ przebudowie i rozbudowie, a wystrój jego wnętrza całkowitemu zniszczeniu. Obecnie nieużytkowany budynek wymaga kapitalnego remontu.

Cerkiew p.w. Matki Bożej Bolesnej (oo. Bazylianów)
Pierwsza wzmianka o bazyliańskim klasztorze na Zasaniu pochodzi z roku 1542. W latach 1933-1935 w bezpośrednim sąsiedztwie budynku klasztornego wzniesiona zostaje cerkiew, tworząc z nim jedną całość.

Kościół p.w. św. Józefa (XX. Salezjanów)
W 1912 roku rozpoczęto budowę monumentalnego neogotyckiego kościoła. Wybuch I wojny światowej w 1914 roku przerwał na kilka lat prace, do których przystąpiono już w niepodległej Polsce w 1919 roku. Ostatecznie budowę kościoła, który zyskał wspaniałe neogotyckie wyposażenie korespondujące z architekturą świątyni, ukończono w 1927 roku.

Zespół Pałacowy Lubomirskich
W skład zespołu pałacowego wchodzi pałac wybudowany w latach 1885 - 1887, zaprojektowany przez architekta Maksymiliana Nitscha, spalony podczas I i II wojny światowej, gruntownie remontowany w 1962 roku, park z alejami dojazdowymi z XIX wieku, oficyna z końca XIX wieku, pozostałości ogrodzenia z kordegardą i bramą z II połowy XIX wieku oraz rządówka, stajniowozownia, stodoła i spichlerz (II połowa XIX wieku).

Poza tym należy wspomnieć o cmentarzach. Na uwagę zasługują:
- cmentarz główny przy ulicy Słowackiego z ciekawymi okazami architektury „grobowcowej” z połowy i końca XIX stulecia w tym rzadkie nagrobki żeliwne,
- cmentarz żydowski założony w XIX wieku,
- cmentarz wojenno-wojskowy z 1916 roku,
- cmentarz Wojenny Twierdzy Przemyśl z 1914 - 1915 roku,
- cmentarz żołnierzy Wermachtu poległych w latach 1939 - 1945.

2.1.2. ZAPLECZE TURYSTYCZNE
Przemyśl posiada średnio rozwiniętą bazę turystyczną odpowiadająca na obecne zapotrzebowanie. Zaplecze noclegowe przedstawia się następująco: W Przemyślu jest 808 miejsc hotelowych, a w najbliższej okolicy 122. Domy wycieczkowe, schroniska, campingi oferują 251 miejsc noclegowych w mieści oraz 45 w najbliższej okolicy. Ponadto w okolicznych miejscowościach funkcjonuje wiele gospodarstw agroturystycznych.

Studium miasta Przemyśla z 2000r. zaproponowało szeroką ofertę turystyczną, jednak chyba zbyt rozbudowaną jak na możliwości miasta. Poniżej przedstawiono wybrane przez autora INWESTYCJE TURYSTYCZNE, REKREACYJNE I SPORTOWE proponowane przez Studium miasta Przemyśla z 2000 r. (z podanym etapowaniem)- opis do rysunku:
1. budowa ośrodka jeździeckiego (etap III)
2. istniejący parking z barem przy wlocie drogi z Jarosławia budowa niedużego ośrodka
informacji turystycznej
3. obiekt pałacowy - modernizacja i zmiana funkcji - proponowany hotel 4-gwiazdkowy z basenem
4. budowa toru saneczkowego (etap II)
5. utworzenie crossowej trasy rowerowej (etap I)
6. ośrodek sportowy dla kilku osiedli budownictwa wielorodzinnego (etap I i III )
7. koszary poaustriackie wpisane do rejestru zabytków- możliwość przeniesienia jednostki wojskowej i adaptację koszar na obiekty bazy noclegowej (etap III)
8. kompleksowa rewaloryzacja XIX-wiecznej synagogi na Zasaniu (obecnie kupił ją inwestor prywatny)
9. uruchomienie spływów tratwami flisackimi rzeką San pomiędzy Krasiczynem a Przemyślem
10. teren przy planowanej obwodnicy północno - wschodniej - zlokalizowanie zespołu obsługi: przydrożnego baru, motelu (hotelu), parkingu, itp.
11.utworzenie otwartego Muzeum Kolejnictwa Szerokotorowego (etap II)
12. obszary terasy zalewowej ze starorzeczami i niskiej terasy nadzalewowej w dolinie Sanu i Wiaru- rekreacyjne zagospodarowanie obszarów ze ścieżkami rowerowymi, spacerowymi, miejscami do plażowania i kąpieli, placami gier, zabaw, itp. (realizacja w I, II i III etapie)
13. propozycja odbudowy bramy miejskiej przy ul. Słowackiego
14. pełna rekonstrukcja wraz z częścią otwieraną Bramy Sanockiej Dolnej (realizacja uzależniona od decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków)
15. jak pkt.12
16. budowa baru szybkiej obsługi i zaplecza turystycznego dla powstającego centrum
sportowo -rekreacyjnego “Zniesienie”
17. budowa dwóch parkingów rozdzielonych projektowaną trasą łączącą ulicę Grunwaldzką z Sanocką - parkingi typu Park and Walk obsługujące centrum miasta i tereny sportowe
18. istniejący narciarski wyciąg krzesełkowy na wzgórze Zniesienie (latem jako kolejka turystyczna)
19. budowa wyciągu narciarskiego orczykowego
20. utworzenie crossowej trasy rowerowej (etap II)
21. budowa całorocznego toru saneczkowego (w trakcie realizacji)
22. lokalizacja campingu “Kruhel” o standardzie I kat. wraz z wypożyczalnią rowerów górskich
23. budowa ośrodka jeździeckiego (etap I)
24. reaktywacja linii kolejowej Przemyśl - Krościenko, prowadzącej tranzytem przez Ukrainę, a nieczynnej od 1994 roku.
Poza wspaniałymi zabytkami, walorami przyrodniczymi i innymi atrakcjami turystycznymi Przemyśl może zaoferować wiele cyklicznych imprez kulturalno – rozrywkowych, które na stałe weszły już do kalendarza "życia miasta”, a wśród nich, m.in.:
Dni Patrona Miasta „Wincentiada”, Manewry Szwejkowskie w Twierdzy Przemyśl, Wielokulturowy Festiwal „Galicja”, Podkarpacki Jarmark Turystyczny, Jarmark Świąteczny oraz imprezy muzyczne, jak: Mikołajki Jazzowe, Jazz nad Sanem, Świętojańskie Noce Jazzowe, Przemyska Jesień Muzyczna, Przemyski Festiwal Organowy, Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych i wiele innych.

4. UWARUNKOWANIA
4.1. KOMUNIKACJA
4.1.1. KIERUNKI ROZWOJU GŁÓWNEGO UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO
Obecny stan układu drogowego miasta nie jest dostosowany do istniejących potrzeb. Dotyczy to tak samo układu, jak i jego poszczególnych elementów (przeprawy mostowe, skrzyżowania, stan nawierzchni, przekroje poprzeczne ulic, parkingi itd.). Dostosowanie systemu komunikacji do obecnych i przyszłych potrzeb powinno odbywać się z uwzględnieniem aspektów pozakomunikacyjnych, co oznacza inne podejście np. do rejonów śródmiejskich, a inne do obszarów peryferyjnych.

Szkieletem docelowego układu drogowego miasta będą:
- Planowana droga krajowa nr 4 w nowym obwodnicowym przebiegu przez obszar miasta w klasie drogi głównej ruchu przyśpieszonego (GP 2x2) o minimalnej szerokości w liniach rozgraniczających - 40m.
- Istniejąca trasa ul. Sobieskiego, 3-maja (obecnie droga nr 4), realizowana w okresie kierunkowym zachodnia obwodnica miejska dalej ul. Sanocka (obecnie droga nr 69) w klasie ulicy głównej ruchu przyspieszonego (GP 2x2/1x2),
- planowana obwodnica zachodnia.

W centrum miasta pomiędzy Rynkiem na północy a rejonem ul. Bpa. Pelczara na południu przewiduje się urządzenie strefy ruchu uspokojonego, w której ruch pieszy będzie miał bezwzględny priorytet, a ruch samochodowy i parkowanie ograniczony zostanie do koniecznego ruchu zaopatrzeniowego i ruchu pojazdów komunalnych.
(Kierunki rozwoju głównego układu komunikacyjnego miasta przedstawiono na poniższym rysunku 4.1.1.)

WNIOSKI:
- budowa obwodnic centrum Przemyśla (co się z tym wiąże 2 nowych mostów) odciąży w znaczącym stopniu historyczne śródmieście, przez które przechodzą obecnie wszystkie drogi tranzytowe
- szansa na przekształcenie dziś tak bardzo zatłoczonych ulic w centrum miasta w ulice miejskie, handlowe, spacerowe
- Stare Miasto strefą ruchu uspokojonego
- przy założeniach przekształceń komunikacyjnych można myśleć o turystycznym kształtowaniu centrum miasta i ochronie cennego dziedzictwa kulturowego.

4.1.2. KOMUNIKACJA ZBIOROWA I PARKOWANIE
Sieć komunikacji miejskiej Przemyśla jest dość dobrze rozwinięta, także patrząc pod kątem rozwoju ruchu turystycznego.

Założono, że docelowo podstawowym środkiem komunikacji miejskiej pozostanie - tak jak to ma miejsce obecnie – autobus. Istniejący układ linii i tras autobusowych zostanie docelowo rozbudowany o nowe linie, biegnące po wybudowanych trasach drogowych klasy GP, G i Z. Nie występuje konieczność rozbudowy obecnej zajezdni autobusowej, konieczna natomiast jest wymiana taboru autobusowego ze względu na jego obecnie zły stan techniczny oraz stworzenie lepszych warunków podróżowania w celu sprostania konkurencji podróżowania samochodem osobowym, szczególnie w dojazdach do pracy i nauki. Na krańcach linii autobusowych występuje potrzeba urządzenia normatywnych pętli autobusowych.

Ważną decyzją było wskazanie lokalizacji parkingów strategicznych, które zapewnią dobrą obsługę miasta, nawet w przypadku dużych ilości tymczasowych użytkowników (turystów). Parkingi mają być zlokalizowane przy głównych drogach wlotowych do miasta, a d alej do centrum należy poruszać się środkami komunikacji zbiorowej. Tereny wokół parkingów strategicznych mogą stanowić cel podróży, gdyż wokół nich zlokalizowano punkty węzłowe rozwoju turystyki.
(Dostępność komunikacji zbiorowej i projektowany system parkowania przedstawiono na poniższym rysunku 4.1.2.)

WNIOSKI:
- miasto posiada dobrze rozwiniętą sieć miejskiej komunikacji zbiorowej (problemem jest zły stan techniczny autobusów oraz mała częstotliwość kursowania)
- usytuowanie dworców kolejowych Przemyśl Główny i Zasanie zapewnia dogodne dojście do centrum i dojazd do dalszych rejonów miasta
- reaktywowanie turystycznego dworca kolejowego Przemyśl-Pikulice pozwoli na skomunikowanie tego terenu z centrum miasta (na tym odcinku jako kolej miejska) i rozwój turystyczny obszaru
- obsługa turystyki indywidualnej: dojazd samochodem do jednego z pięciu parkingów strategicznych - dalej komunikacją miejską lub pieszo
- tereny w pobliżu parkingów strategicznych stają się również atrakcyjne ‘jako cel sam w sobie’ - możliwość rozwoju turystycznego obszarów.

Redakcja FRP - D.S.: opracowano na podstawie pracy dyplomowej architekt Diany Polkowskiej "Dobra kultury a rozwój turystyki. Studia nad kształtowaniem przestrzeni i krajobrazu miasta Przemyśla"