Czy Przemyśl wykorzystuje potencjał miasta turystycznego?

Mieszkamy w zabytkowym mieście, o wielu walorach turystycznych. Czy oby na pewno miasto i jego mieszkańcy dobrze wykorzystują ten potencjał?

Odwiedziłem ostatnio pewną znaną w Polsce miejscowość turystyczną, która jest obecnie celem podróży całych rodzin. Jeszcze kilka lat temu nikt o niej nie słyszał. Zanim jednak opiszę fenomen tej miejscowości przedstawię, jakie działania podejmuje miasto, aby zwiększyć atrakcyjność turystyczną miasta. Będziecie mogli Państwo porównać efekty rozwoju turystyki w Przemyślu, z sukcesem, jaki osiągnęła słynna już gmina położona w przepięknym zakątku Wyżyny Świętokrzysko–Sandomierskiej.

Można znaleźć wiele opisów zachwalających historię i urok miasta. Przytoczę tutaj cytat z dokumentu:

Strategia Rozwoju Turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008-2015

„Przemyśl – miasto o ponad 1000-letniej historii, niegdyś ważny ośrodek Galicji, niezwykle malownicze i urokliwe, położone amfiteatralnie na zboczach wzgórz, przecięte wstęga Sanu. Nazywane Verdun Wschodniego Frontu, Bramą i Tyglem Kulturowym, Bramą Zjednoczonej Europy, Stolicą Dzwonów i Fajek, Perłą Karpackiej Przyrody”

Strategia została opracowana przez Państwową Agencję Rozwoju Turystyki S.A. na zlecenie Urzędu Miasta Przemyśla. W dalszej części artykułu przytoczę wiele fragmentów tego opracowania, które określa możliwości rozwoju turystyki w Przemyślu.

Głównym celem strategii jest wykorzystanie turystyki jako jednej z dziedzin gospodarki mającej sprzyjać rozwojowi gospodarczemu i społecznemu Przemyśla. Strategia jest dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju turystyki na lata 2008mł-2015. Określa plan działań, który ma przyczynić się do zwiększenia liczby turystów przyjeżdżających do Przemyśla, a w konsekwencji wzrost jego dochodów.

Na stronie internetowej UM Przemyśla w artykule „Wstęp do strategii” możemy przeczytać:

„Strategia rozwoju turystyki prezentuje kompleksowe podejście do zagadnienia budowania produktu turystycznego Przemyśla i traktowanie go w sposób szeroki, jako wielu powiązanych ze sobą elementów, na które wpływ ma praktycznie każda dziedzina życia społeczno-gospodarczego miasta.

Podstawowym zadaniem autorów Strategii było przygotowanie scenariusza rozwoju turystyki opartego o pomysł, którego realizacja przyczyni się do zbudowania oferty na tyle ciekawej dla turystów, iż Przemyśl stanie się ważną konkurencją dla innych miast i regionów turystycznych na mapie Polski i Europy.”

W opracowanej strategii możemy też przeczytać, jaka jest „Turystyczna wizja Miasta Przemyśla”, czyli określenie stanu pożądanego, którego osiągniecie ma umożliwić wdrożenie Strategii. Jest opisem charakterystyki turystycznego Przemyśla w 2015 roku.

Turystyczna wizja Miasta Przemyśla:

„Przemyśl stanowi prężny ośrodek turystyczny. Przyciąga malowniczym położeniem, bogactwem architektonicznym, unikalnymi zabytkami oraz bogatym życiem kulturalno-rozrywkowym. Odnowione zabytki Miasta są dumą jego mieszkańców i atrakcją przyciągającą turystów. Miasto ma świetnie rozwiniętą bazę noclegową, gastronomiczną i rekreacyjno-wypoczynkową. Liczne, małe, rodzinne hotele znaleźć można na każdym kroku. Na ulicach widać zadowolonych turystów, którzy odwiedzają Miasto dzięki skutecznej promocji jego walorów, dogodnym warunkom dojazdu oraz konsekwentnie budowanej atmosferze gościnności i otwartości. Dzięki licznym atrakcjom sezon turystyczny w Przemyślu trwa cały rok przynosząc Miastu i jego mieszkańcom coraz wyższe dochody.

Miasto Turystyczne „Twierdza Przemyśl” to jedyna taka zintegrowana przestrzeń recepcji ruchu turystycznego, w pełni przygotowana do przyjęcia turystów, wykorzystująca efektywnie swój potencjał, wyróżniająca się wysokiej jakości ofertą turystyczną, wysokowykwalifikowanymi kadrami obsługi ruchu turystycznego oraz doskonałą dostępnością komunikacyjną. To miejsce, gdzie rozwój odbywa się w sposób zrównoważony w oparciu o wielopłaszczyznową współpracę władz Miasta, organizacji pozarządowych i branży turystycznej.”

Źródło: Strategia Rozwoju Turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008-2015

Kolejnym przykładem nadziei wiązanych z rozwojem turystyki w mieście jest fragment wstępu do tego opracowania:
„Strategia rozwoju turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008-2015” jest dokumentem wyznaczającym kierunki rozwoju turystyki – jednej z najszybciej rozwijających się gałęzi współczesnej gospodarki. Konieczność jej opracowania wynikała z trzech podstawowych powodów. Po pierwsze Przemyśl jako miasto o niespotykanej atrakcyjności turystycznej może osiągać duże profity z tytułu rozwoju turystyki, potrzebuje jednak przemyślanego planu działań. Po drugie, rozpoczynająca się perspektywa finansowa Unii Europejskiej daje nowe możliwości pozyskiwania funduszy na realizację takich właśnie działań. Po trzecie zaś, w Polsce od kilku lat obserwowana jest zmiana świadomości związanej z rozwijaniem turystyki i efektami tego rozwoju, a także koniecznością realizowania wielu interdyscyplinarnych projektów warunkujących budowanie ciekawej oferty turystycznej.”

W oddzielnym artykule "Strategia Rozwoju Turystyki dla Przemyśla na lata 2008-2015 - wybrane fragmenty" przedstawiam na podstawie prezentacji dostępnej na stronie Urzędu Miasta fragmenty strategii opisujące, dlaczego należy rozwijać turystykę w Przemyślu oraz opracowane wnioski.

Został już opracowany pierwszy raport z realizacji strategii za okres 2008 – 2009. W jego wstępie przeczytać można, jakie są główne obszary promocji turystyki:

Struktura celów Strategii została oparta o 5 filarów – 5 obszarów priorytetowych, w ramach, których zostały zapisane konkretne działania, jakie muszą zostać wykonane, by osiągnąć cel nadrzędny.

Należą do nich:

• produkt turystyczny (budowa markowego zintegrowanego produktu turystycznego integrującego walory Przemyśla, przygotowanie oferty turystycznej gotowej do sprzedaży na rynku usług turystycznych, generującej dochody),
• zasoby ludzkie (przygotowanie i wdrożenie systemu szkoleń dla szeroko pojętych kadr obsługi ruchu turystycznego),
• wsparcie marketingowe (zbudowanie marki turystycznej Przemyśla i stworzenie jego jasnego jednolitego wizerunku na mapie turystycznej Polski i Europy),
• przestrzeń turystyczna (rozbudowa bazy turystycznej i para turystycznej, poprawa dostępności turystycznej miasta),
• wsparcie instytucjonalne - wypracowanie mechanizmów współpracy z branżą turystyczną,

Dodatkowo przytoczę wyniki ankiet prezentujących opinie turystów o walorach turystycznych naszego miasta oraz analizę ruchu turystycznego w latach 2006 – 2009, która chyba najlepiej opisuje wzrost zainteresowania naszym miastem oraz efekty wdrażania Strategii.

Ankieta: Wizerunek Miasta Przemyśla i jego atrakcyjność w opiniach turystów. Raport z badań - listopad 2009, źródło: http://www.przemysl.pl/

Według ponad połowy respondentów (suma 3 wskazań) największą atrakcją miasta jest Kopiec Tatarski (50,9%), 42% turystów wskazało na Rynek, 39,6% na zabytki sakralne, co piąty respondent wskazał Zamek Kazimierzowski (21,8%) i Twierdzę Przemyśl (20,2%) jako największe atrakcje miasta Przemyśl, dla 12,2% największą atrakcją jest stok narciarski, 9,4% respondentów wskazało położenie miasta, 8,4% tor saneczkowy, muzea otrzymały 4% wszystkich wskazań.

Najczęściej odwiedzane przez respondentów atrakcje turystyczne miasta Przemyśla
Wśród respondentów 95,7% zwiedziło kościoły i zabytki sakralne, 94,6% respondentów w trakcie zwiedzania zobaczyło Rynek, 89,1% obejrzało Plac i Kopiec Tatarski, na zwiedzanie Zamku Kazimierzowskiego zdecydowała się grupa 80,7% badanych turystów, wyciąg narciarski i tor saneczkowy widziało około 70% respondentów, 64,6% turystów podczas swojej wycieczki oglądało Forty, 39,4% widziało Muzeum Ziemi Przemyskiej, 37,2% zainteresowanych było zwiedzeniem Muzeum Dzwonów i Fajek.

Analiza ruchu turystycznego na terenie Miasta w latach 2006 – 2009, źródło: http://www.przemysl.pl/

* od dnia 28.08.08r.

Zastanawiający jest fakt, że Arboretum odwiedza więcej turystów niż łącznie 3 wymienione w tabeli  przemyskie atrakcje. Można się tylko domyśleć ilu przyjeżdża do Krasiczyna, nie tylko po tłumach spacerujących na terenie kompleksu, ale i po liczbie odwiedzin strony internetowej Zamku w Krasiczynie – blisko 5 mln. Potwierdza to fakt wzrostu zainteresowania turstyką aktywną, która wygrywa z kulturową.  Być może za mało jest informacji o atrakcjach Przemyśla i turyści nieświadomie omijają Przemyśl. „Twierdza Przemyśl” bowiem nie doczekała się jeszcze serwisu internetowego, na którym w jednym miejscu można byłoby zobaczyć co warto zwiedzić w Przemyślu w ramach poszczególnych „fortów” odpowiadających wybranym segmentom rynku turystycznego. Opis produktu turystycznego „Twierdza Przemyśl” znajduje się w artykule  „Strategia Rozwoju Turystyki dla Przemyśla na lata 2008-2015 - wybrane fragmenty”.

Czy wyniki w tabeli dotyczące Przemyśla, to są satysfakcjonujące efekty wdrażania Strategii?

Ocenę realizacji programu na podstawie raportu, ankiet, analizy ruchu turystycznego oraz na bazie własnych spostrzeżeń pozostawiam Państwu zachęcając jednocześnie do dyskusji na forum w wątku „Ogólnie o promocji miasta”.

Bałtów - gmina która odniosła sukces

Przedstawię teraz przykład Bałtowa, to o tej miejscowości wspominałem na początku artykułu. Odniosła ona ogromny sukces tworząc kompleksową ofertę turystyczną przyciągającą ogromne rzesze turystów. Byłem nie dawno z rodziną na jednodniowej wycieczce w Bałtowie. Cel podróży oczywisty - zobaczyć słynny już Bałtowski Park Jurajski. Zanim udałem się do Parku przekonałem się, na czym faktycznie zarabiają organizatorzy atrakcji turystycznych w Bałtowie. Dzieciaki, to dla nich głównie powstała większość kompleksu. Wesołe miasteczko, place zabaw, zwierzyniec, ścieżka edukacyjna i wiele innych. Rzuca się w oczy chęć maksymalnego wykorzystania potencjału miejscowości. Mają wzgórza – zrobili, więc wyciąg narciarski posiadający dwie trasy narciarskie o długości 340 i 570 i różnicy poziomów 65 m. Na tym samym zboczu zbudowano kolejkę grawitacyjną „rollercoaster” o długości zjazdu 382 metry. Dla przykładu przemyski stok narciarski posiada aktualnie dwie trasy o długości 800 m i różnicy poziomów 110 metrów. Mamy, więc większe wzgórze, a mimo to nasza kolejka grawitacyjna jest krótsza (350 metrów). Czy nie można byłoby jej zrobić dłuższej z końcem trasy w pobliżu parku miejskiego?

W Bałtowie wrażenie robi też organizacja pracy i porządek. Przyjeżdżających tam turystów jest bardzo dużo, więc na dzień dobry witają nas parkingowi sprawnie kierujący kolejne pojazdy na wolne miejsca parkingowe. Wydawałoby się nic nieznaczące, ale wobec takiego najazdu zwiedzających wskazywanie, gdzie można jeszcze parkować jest bardzo przydatne. Poza tym czystość, mimo takiej ilości turystów nie widziałem tam poniewierających się śmieci, kosze były w wystarczającej ilości i regularnie opróżniane. Szkoda, że nie można tego samego powiedzieć np. o organizacji imprez na terenie parkingu przy ul. Sanockiej w Przemyślu. I na koniec jeszcze jeden przykład zaangażowania pracowników w Bałtowie. Posiadają tam słynne, żółte autobusy rodem z USA, które obwożą turystów. Byłem świadkiem, jak pod koniec dnia pracy parkowany jest autobus. Kierowca był instruowany przez innego pracownika, kiedy ma się zatrzymać, a wszystko po to, żeby autobusy były zaparkowane w jednej linii po skosie. Pomyślałem sobie, że cała organizacja kompleksu turystycznego w Bałtowie to świetnie zorganizowana firma zarządzana przez sprawnego menedżera. Sprawdziłem, więc jaka jest historia powstania Bałtowskiego Parku Jurajskiego.

Najlepszym opisem działalności Parku jest cytat, który pochodzi z artykułu „Bałtów - gmina, którą zmienili na lepsze sami mieszkańcy”:

„Trudno pewnie uwierzyć przybywającym do tej gminnej wioski turystom, że bałtowskie dinozaury to nie czysty biznes, ale inicjatywa społeczna! Jest dobrze zorganizowana i zarządzana w sposób profesjonalny, ale dochodów z tytułu takiej działalności nie czerpie jeden człowiek, czy też grupa akcjonariuszy bądź właścicieli, lecz społeczność lokalna. Dochody uzyskiwane z działalności Parku Jurajskiego i innych atrakcji turystycznych są przeznaczane na nowe inwestycje i tworzenie miejsc pracy, korzystają z nich ci mieszkańcy, którzy do niedawna zasilali grupę bezrobotnych i wykluczonych.

Bałtów to przykład gminy, która znalazła swój pomysł na rozwój, swój temat i swoją specjalizację. To także przykład gminy, w której sami mieszkańcy zmienili swój los!”

Zaczynali zakładając w 2001 Stowarzyszenie „Delta”, a już w 2002 roku powstała pierwsza atrakcja w postaci spływu tratwami lokalną rzeką Kamienną. Ta inicjatywa nie została przyjęta owacją na stojąco, mimo to kontynuowali swoją działalność. W 2003 roku mieszkańcom gminy sprzyja szczęście. Paleontolog Gerard Gierliński na terenie gminy Bałtów odnajduje skamieniałe tropy dinozaurów. Na stowarzyszenie te znalezisko działa jak woda na młyn (który też zresztą mają) wykorzystując swoją szansę. Nie marnują czasu i w marcu 2004 roku Stowarzyszenie zaczyna budować Park Jurajski, oddany do użytkowania już 7 sierpnia tego samego roku. Świadczy to o niesamowitym przeświadczeniu ludzi działających w stowarzyszeniu, że od nich najwięcej zależy. Nie od urzędników, planów i dokumentów, jakie tworzą biurokraci, ale od chęci zmiany na lepsze, wyrwania się z marazmu. W gminie panowało 30% bezrobocie, mieli więc podstawowy motyw. Jednak bez pomysłu i woli odniesienia sukcesu oraz lidera Piotra Lichoty, który dopingował wszystkich do pracy nie byłoby to możliwe.

Czy odnieśli sukces? Zdecydowanie tak. Turystyka nie jest celem samym w sobie, lecz po prostu przychody generowanego przez tą gałąź gospodarki dla lokalnego społeczeństwa. Mieszkańcy Bałtowa z całą pewnością mogą się czuć pod tym względem usatysfakcjonowani. Już w 2007 roku Bałtów odwiedziło 300 tys. turystów, którzy na pewno zostawili nie małe fundusze!

Warto przeczytać wspomniany artykuł w całości opisujący historie rozwoju Bałtowa.

Dlaczego przytaczam przykład Bałtowa?

Porównanie oferty turystycznej Bałtowa z Przemyślem jest może nie najlepsze. Przemyśl to przede wszystkim zabytki, których Bałtów z oczywistych względów nie posiada. W Bałtowie, bowiem tematem przewodnim, magnesem, który przyciąga turystów jest Park Jurajski, który zrodził się na bazie okrycia skamieniałych tropów dinozaurów, wokół którego zbudowano cały szereg innych atrakcji. Oferta turystyczna Przemyśla budowana jest obecnie wokół hasła, jakim jest „Twierdza Przemyśl”. Nie ma to być jedyny, ani główny produkt turystyczny, lecz także hasło reklamowe przyciągające turystów podobnie, jak w Bałtowie „Park Jurajski”.

Przedstawiłem powyżej statystyki dotyczące analizy ruchu turystycznego w Przemyślu. Więcej ludzi odwiedza muzea, Zamek Kazimierzowski i inne atrakcje miasta, na czym w konsekwencji korzystają także właściciele hoteli. Zastanawia mnie jednak, czy te korzyści są wystarczające i rekompensują wydatki miasta poniesione na opracowanie strategii, promocje i inwestycje w sektor turystyki. Jestem przekonany, że to nie jest maksimum możliwości miasta i jego mieszkańców w przygotowaniu oferty turystycznej z prawdziwego zdarzenia, która powinna być atrakcyjna dla rzeszy turystów. Turystyka to nie tylko zwiedzanie zabytków, których renowacja kosztuje dużo i nie przekłada się to znacząco na dochody branży turystycznej. Strategia wskazuje wyraźnie duży potencjał turystyki aktywnej i weekendowej, cyt.:

„Przemyśl z uwagi na posiadane dziedzictwo przyrodnicze jest naturalnie predestynowany do rozwoju tej formy turystyki. Sprzyjają temu również trendy rynku turystycznego związane z popularnością aktywnych form wypoczynku. Oferta tworzona w związku z rozwijaniem segmentu turystyki aktywnej skierowana jest zarówno do mieszkańców Miasta, jak i turystów.”

i kolejny przykład:

„Przegląd i dokonana analiza środowiska przyrodniczego Miasta Przemyśla pozwala wyciągnąć następujące wnioski szczegółowe:

• Dziedzictwo przyrodnicze Przemyśla naturalnie predestynuje Miasto do rozwoju turystyki w oparciu o wykorzystanie potencjału walorów naturalnych (w tym turystyki aktywnej, turystyki edukacyjno-rekreacyjnej dzieci i młodzieży, turystyki weekendowej).
• Potencjał przyrodniczy Miasta idealnie wpisuje się w trendy światowego rynku turystycznego związane z:

- Popularnością aktywnych i zdrowych form wypoczynku.”

Potwierdzają to także ankietowani turyści, cyt.:
„Jeżeli chodzi o bazę sportowo-rekreacyjną ankietowani krytycznie spojrzeli na brak wypożyczalni sprzętu turystycznego (np. rowerów). Podkreślono konieczność inwestowania w obiekty rekreacyjne, stanowiące atrakcję nie tylko dla turystów, ale także dla miejscowej ludności lubiącej spędzać wolny czas w aktywny sposób.”

Biorąc za przykład sukces Bałtowa, który rozbudowuje infrastrukturę pod kątem turystyki weekendowej i aktywnej oraz wnioski wynikające ze Strategii, także sugerujące duży potencjał miasta dla turystów poszukujących aktywnych form wypoczynku nasuwa się oczywista odpowiedź. Jeżeli miasto, prywatni przedsiębiorcy i mieszkańcy chcą zarobić na turystyce powinni swoje wysiłki zwiększyć w kierunku budowy infrastruktury sprzyjającej turystyce aktywnej i weekendowej. Jednak bez wspólnego działania nie ma, co liczyć na większy sukces. Obyśmy przynajmniej w połowie zrealizowali wizję turystycznego Przemyśla z roku 2015.

Czy jest to możliwe? Jeszcze raz weźmy za przykład Bałtów. Gdyby ktoś powiedział mieszkańcom tej gminy na początku tego wieku, że już w 2007 roku odwiedzi ich 300 000 turystów, na pewno nikt z nich nie uwierzyłby. Przykład Bałtowa pokazuje, że osiągnięcie sukcesu jest możliwe i głównie zależy od determinacji w dążeniu do wyznaczonego celu. Przemyśl naprawdę ma się, czym pochwalić. Trzeba jednak nadal rozbudowywać ofertę turystyczną, która skusi odwiedzających do dłuższego, kilkudniowego pobytu w mieście. Oprócz rozbudowy produktu turystycznego niezbędne jest zwiększenie środków finansowych na promocję. Dla przykładu w naszym mieście, w bieżącym roku budżet Wydziału Kultury, Promocji i Turystyki to 302 tys. zł, a w ponad 7-krotnie mniejszych, co do ludności Ustrzykach Dolnych na turystykę przeznaczono 713 tys. zł. Daje to w przeliczeniu na jednego mieszkańca Ustrzyk Dolnych wydatków na turystykę w wysokości 76 zł, wobec 4,5 zł na statycznego przemyślanina!!!. Jest jeszcze jeden podstawowy warunek, aby odnieść sukces w turystyce – są to kompetentni ludzie, którzy z pasją i poświęceniem będą dążyć do wyznaczonego celu, jakim jest „Turystyczna wizja Miasta Przemyśla”.

Zachęcam, więc do dyskusji na forum w wątkach:

• Ogólnie o promocji miasta
• Stok narciarski w Przemyślu - poszerzenie oferty

Proponuję kilka podstawowych pytań do dyskusji. Mam nadzieje, ze na forum zrodzą się następne pytania oraz ciekawe odpowiedzi i propozycje:

• Czy mimo zabytkowego charakteru miasta, jego urokliwego położenia, atrakcji związanych z aktywnym wypoczynkiem, bliskości innych ciekawych do zwiedzenia miejscowości, Przemyśl wykorzystuje swoją szansę?
• Czy „Strategia Rozwoju Turystyki dla Miasta Przemyśla na lata 2008-2015” jest realizowana prawidłowo i zmierza w kierunku urzeczywistnienia turystycznej wizji miasta Przemyśla, jakim widzą nasze miasto w 2015 roku autorzy strategii?
• Co należy poprawić w infrastrukturze miejskiej, nad rozwojem jakich atrakcji powinien się skupić Przemyśl?

Każda uwaga i propozycja jest cenna. Może podchwycą ją urzędnicy, biznesmeni, a mieszkańcy uwierzą, że na turystyce w Przemyślu też można skorzystać. Warto brać przykład z Bałtowian.

Autor: Daniel Stołowski

Zapraszamy do dyskusji na ten temat na naszym forum dyskusyjnym

Tagi artykułu:

• zamek Kazimierzowski
• zabytek
• infrastruktura turystyczna

Powiązane artykuły:

• Strategia Rozwoju Turystyki dla Przemyśla na lata 2008-2015 - wybrane fragmenty